Sivun "Kalevala" versielöin eroloi

Syväindö on otettu iäre Syväindö on ližätty
EmausBot (pagin | kohendukset)
p Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by Wikidata on d:Q130924
MABot (pagin | kohendukset)
p Bottu: Otetah iäre kluasaspäi Wp/olo; cosmetic changes
Rivi 1:
[[FileFailu:Kalevala1.jpg|thumb|Suomen kieline Kalevala vuvvelta 1835.]]
'''Kalevala''' on [[Karjal|Karjalan]]an da [[Suomi|Suomen]] kanzalliseepossu. Sen on luadinuh [[Elias Lönnrot|Elias Lönnrot]], kudai kirjutti mustoh karjalazii rahvahanrunoloi. Lönnrot työnytti runoloin kerävyksen vuvvennu 1828. Häi keräi runoloi [[Viena|Vienaspäi]] da vähäzen päivännouzu-Suomespäi. Runot on luajittuh kalevalazih runomiärih. Lönnrot on kohendelluh runoloin käzikirjutustu da luadinnuh yhtenäzekse tekstua. Häi on myös kirjuttannuh runoloi iče, gu juondeh olis yhtenäine. Suomenkielizen Kalevalan runot eivät sit ole sit muvvos, gu runonpajattajat saneltih net Lönnrotalle.
Kalevala algau muailman roindumifful. Sen mugah muailma on roinnuh sotkan munaspäi. Kalevala sanelou Kalevalan da Pohjolan rahvahan elämyä. Kerdomuksessa on monii piähengilölöi, tärgevin heis on Väinämöine. Kalevalan yksi kuulužimis kerdomuksis on sammon kiskondu Pohjolaspäi. Tevos piättyö hristianskoin uskon tulendah.
Merja Leppälahten mugah Kalevalal on olluh suuri merkičys suomalazen kanzallistunnon luadijandas. Se on vaikuttanuh äijäl taidoh da tiedoh. Leppälahten mugah tevos vaikuttau ainos vie nygysuomalazen ristikanzan duumaičendah, sežo niilöin, kudamat nikonzu ei lugiettu Kalevalua.<ref>{{Verkoviiteh | Adressu = http://agricola.utu.fi/julkaisut/kirja-arvostelut/index.php?id=1460 | Sivu =Agricolan kirja-arvostelut: Vielä helkkää Väinön kannel | Luadii = Leppälahti, Merja | Sivusto = Agricola – Suomen historiaverkko }}</ref>
 
== Histourii ==
 
=== Kalevalan runoloin kerävys da ilmahpiäständy ===
Suomelazet kiinnitettih mieldy vahnoin rahvahanrunoloin kerävykseh 1800-luvul. Tävelleh Turun Akatemian professoru Henrik Gabriel Porthan da hänen opastui Christfried Ganander kerättih kalevalastu sanastuo ''Mythologia Fennica'' -tevokseh jo 1700-luvul. Kajaanin alovehen douhturi Elias Lönnrot kierdi Vienan Karjalan alovehil keriämäs vahnoi runoloi. Lönnrot kierdi sežo Suomes, enne kaikkie päivännouzu-Suomes.
 
== Kalevalan kiännökset ==
 
Kalevala on kiännetty monile kielile. Ezmäzekse se kiännettih [[Ruočin kieli|ruočikse]] vuvvennu 1841. [[Francien kieli|Francien]] kielele se kiännettih 1845, [[Ven'an kieli|ven’akse]] 1847, [[Germuanien kieli|germuanikse]] 1852, [[Vengrien kieli|vengriekse]] 1971, [[Anglien kieli|angliekse]] 1868 da [[Eestin kieli|eestikse]] 1891. Hos suomenkieline Kalevala perustuu karjalakse pajatettuloih rahvahanrunoloih, ga meni äijy vuottu, kuni Kalevalua ei piästetty ilmah karjalakse.
 
[[Karjalan Kielen Seura|Karjalan Kielen Seuru]] piästi ilmah Kalevalan livvikse vuvvennu 2009. Kiännöksen on luadinuh [[Zinaida Dubinina|Zinaida Dubinina]]. Varsinaiskarjalakse tevoksen kiändi Raisa Remšujeva, da se piästettih ilmah vuvvennu 2015. Kalevalasta on luajittuh sežo lastenkniigu ''Koirien kalevala'' vienankarjalakse vuvvennu 2010.
 
== Lähteet ==
 
[[Category:Wp/olo|K]]